Otomotiv endüstrisinde geleceğin şemasını belirleyen elektrikli arabalar, 20. yüzyılın son dönemlerinden bu yana büyük gelişim göstermiştir. Yakıt tasarrufu açısından büyük önem taşıyan bu araçlar, aynı zamanda çevre kirliliğin de önüne geçmektedir. Fosil yakıtların çevreye yaydığı kirliliği ortadan kaldırmasının yanı sıra, karbondioksit emisyonunda diğer model araçlara göre %50 civarında daha az çevre kirliliği yaratan elektrikli araçlar, yeşil enerjinin en popüler temsilcilerinden biridir.
Elektrikli Araba Çeşitleri Nelerdir? Nasıl Çalışır?
Elektrikli motor yardımıyla çalışan arabalar, batarya gibi depolama cihazlarıyla şarj edilmektedir. Elektrikli motordaki enerjinin torka çevrilmesiyle yürüyen araçlar, tıpkı benzinli araçlar gibi güçlü ve hızlı bir performans elde etmektedir.
Gelişen teknolojiyle birlikte 19. Yüzyılın sonlarından itibaren geliştirilmeye başlanan elektrikli araçlar, ortaya çıktıkları ilk dönemde oldukça küçük ve kullanışsız bir yapıda kabul edilmekteydi. İlk dönemlerde hafif hibrit araç olarak görülen elektrikli otomotivler, 21. yüzyıla gelindiğinde normal araçları aratmayan kullanışlığa, güce ve hıza kavuşmuştur. İçten yanmalı motorlarla karşılaştırılmaya başlanan elektrikli araçlar, lityum-iyon batarya pilleri kullanması sebebiyle, oldukça çevreci ve az maliyetli bir yapıda görülmektedir. Yakıt masrafının olmaması ve çevre kirliliği yaratmaması sebebiyle dikkat çeken bu araçlar, elektrikli olması sebebiyle de oldukça sessiz çalışmaktadır.
Elektrikli motorlar, içten yanmalı motorlu araçlara göre çok daha az parça içermeleri sayesinde ekonomik bir yapıya sahiptir. Bu durum, bakım ve onarım maliyetlerini de önemli ölçüde azaltmaktadır. Ayrıca, elektrikli motor teknolojisinin sürekli gelişmesi ve yaygınlaşmasıyla birlikte bu araçlar artık daha uygun fiyatlarla piyasaya sunulmaya başlanmıştır. Elektrikli araçlar, verimlilik ve dayanıklılık açısından dikkat çeken bir performans sergiler. Geleneksel motorlara kıyasla daha az enerji harcayarak yüksek verim elde ederler.
Elektrikli araçların çalışma prensibi de oldukça basittir: Elektrik motoruna gelen enerji, tekerleklerin dönmesiyle mekanik enerjiye dönüştürülür. Bu dönüşüm sayesinde araç, tekerleklere tork kazandırarak harekete geçer. Bu tork, aracın ivme kazanmasını ve hızlanmasını sağlar. Elektrikli araçların bu etkili ve verimli çalışma mekanizması, hem sürüş deneyimini pürüzsüz hale getirir hem de enerji kayıplarını minimuma indirir. Az sayıda parça içermeleri, sürtünmeyi ve aşınmayı azaltarak araçların uzun ömürlü olmasına da katkıda bulunur.
Elektrikli Araba Türleri
Elektrikli araçlar, teknolojinin gelişim göstermesiyle beraber kategorisi içerisinde farklı türlere ayrılmıştır. Kullanım açısından farklılıklar gösteren bu otomobiller, özellikle motor işlevi açısından birbirlerinden ayrılmaktadır. Buna göre elektrikli araba türleri şunlardır;
- Tamamen elektrikli otomobiller/ bataryalı elektrikli arabalar (BEV)
- Hibrit otomobiller (HEV)
- Hafif hibrit arabalar (MHEV)
- Plug-in hibrit otomobiller (PHEV)
- Yakıt hücreli elektrikli arabalar (FCEV)
İlginizi çekebilir: Kışın Elektrikli Araba Kullananlara İpuçları
Bataryalı Elektrikli Arabalar Nasıl Çalışır?
Elektrikli arabalar, motor bileşenleri ve kullanım türlerine göre birbirinden farklılık göstermektedir. Kendi aralarında avantaj ve dezavantajları bulunsa da bu araçların ortak noktası hepsinde elektrik enerjisi bulunmasıdır. İçten yanmalı motorlu araçlara nazaran daha nazik gözüken bu araçlar, gelişen teknoloji sayesinde mekanik yapıdaki tüm parça bileşenlerinin sağlamlığına ulaşmıştır. Birden çok elektrikli parça bileşenleri içeren bu araçlar, motor tipi olarak birbirlerinden ayrılsalar da birçoğu eş parçalar kullanmaktadır. Buna göre, elektrikli araç türleri parçaları şunlardır;
- Akü
- Şarj portu
- DC/DC dönüştürücü
- Elektrikli çekiş motoru
- Yerleşik şarj cihazı
- Güç elektronik denetleyicisi
- Termal sistem
- Çekiş pil takımı
- Şanzıman
Bu parçaları ortak kullanan araçlar, enerji kullanımı açısından birbirlerinden ayrılmaktadır. Buna göre, elektrikli araba türlerine yakından bakılması gerekirse:
1-Tamamen elektrikli otomobiller/ bataryalı elektrikli arabalar (BEV)
Tamamen elektrikli araba adından da anlaşılacağı üzere, yalnızca elektrik enerjisini kullanarak çalışmaktadır. Bu araçlar, çevreci olması ve yakıt açısından oldukça tasarruf sağlaması nedeniyle geleceğin en merakla beklenen modelleridir. Bu araçların içerisindeki temel bileşenler şunlardır;
2-Hibrit Otomobiller (HEV)
Birden fazla enerji kaynağı kullanan araçlara hibrit otomobil denilmektedir. Aracın ivme kazanarak yol alması için, benzin ya da dizel motorun yanı sıra hibrit araçlarda elektrikli motor da birlikte kullanılmaktadır.
3-Plug-in hibrit otomobiller (PHEV)
Hem batarya enerjisi hem elektriği hem de benzin ya da dizel gibi fosil yakıtları kullanan araçlara plug-in hibrit otomobil denilmektedir. Bu araçlar, belirli bölgelerde bulunan şarj istasyonlarında yeniden doldurulmasıyla bilinmektedir. Gelişen teknoloji içerisinde en çok rağbet gören modellerden olan plug-in araçlar, aynı zamanda rejeneratif frenleme sistemi sayesinde her frenleme anında kendini şarj etmektedir.
4-Yakıt hücreli elektrikli arabalar (FCEV)
Yakıt hücreli elektrikli araçlar, bir elektrik motoruna güç sağlamak adına elektrik enerjisiyle çalışan otomobillere denilmektedir. Diğer elektrikli araçların aksine bu otomobiller yakıt hücreli motorlarla çalışmaktadır.
5-Hafif hibrit arabalar (MHEV)
48 voltluk bir batarya ve marş motoruyla çalışan elektrikli araçlara hafif hibrit araba denilmektedir. Bu motorların bataryasında biriken elektrik enerjisi, içten yanmalı motoru çalıştırarak aracın hızlanmasına destek olmaktadır.
İlginizi çekebilir:
Elektrikli Arabalarda Kaç Akü Var? Akü Özellikleri Nelerdir?
Elektrikli Arabalar Ekonomik Mi?
